سپتیک تانک
هر سپتیک تانک از اجزای مختلفی تشکیل شده است که اجزای مهم هر سپتیک تانک ، سیستم ورودی فاضلاب شامل لوله و بافل ورودی، مخزن اولیه سپتیک تانک که بیشترین حجم سپتیک تانک را به خود اختصاص داده و معمولاً حدود ۷۰ درصد حجم کل سپتیک تانک مربوط به این بخش است، دیواره جداکننده که باعث جلوگیری از ورود لجن شناورشده به مخزن زلال سازی می شود، مخزن زلال سازی که حدود ۳۰ درصد حجم کل سپتیک تانک را شامل شده و در آن فاضلاب عاری از مواد قابل ته نشینی می باشند، تهویه که از طریق این مجرا گازهای تولید شده ناشی از فرآیندهای بی هوازی تصفیه فاضلاب از سپتیک خارج می گردد و سیستم خروجی فاضلاب که شامل بافل و لوله خروجی سپتیک تانک می باشد.
سپتیک تانک اساسی ترین و مهم ترین بخش پالایش و پاکسازی فاضلاب می باشد از گندانبار که به عنوان septic tank نیز یاد می شود ؛ در پروژه های عمرانی فراوانی استفاده می شود.
سپتیک تانک به عنوان ساده ترین وسیله مورد استفاده در پالایش فاضلاب اعم از پاکسازی مقدماتی و تصفیه پیشرفته دارای تقاضای بالایی در کشور می باشد . این محصول در تصفیه پیشرفته فاضلاب نقش مخزن متعادلساز و ایستگاه پمپاژ و در تصفیه مقدماتی نقش کاتالیزور تجزیه فاضلاب جامد را بازی میکند .
فرآیند تصفیه فاضلاب بهداشتی در واحد های کوچک نیازمند سیستم هوادهی و پرورش باکتری های هوازی نیست و در صورتی که دبی پایدار و ثابتی در روند تولید فاضلاب وجود داشته باشد می توان اقدام به نصب سپتیک تانک نمود.
در این سیستم فاضلاب از طریق مجرای ورودی وارد قسمت اول سپتیک تانک می شود که بوسیله ی یک دیواره از مخزن دوم جدا شده است.در این بخش که بیش از دو سوم حجم مخزن سپتیک تانک را تشکیل می دهد، مواد معلق و ذرات جامد در قسمت زیرین مخزن ته نشین شده و حجم اندکی از چربی نیز در قسمت بالایی و بر روی سطح شناور می گردد.
ازدحام و ماند مواد ته نشین شده در کف مخزن موجب ایجاد توده ای از لجن می گردد که باکتری های بی هوازی در آن رشد کرده و تکثیر می شوند. ازدحام و فعالیت این توده ی بیولوژیکی موجب حذف مواد آلی موجود در پساب گشته و فرایند تصفیه اتفاق می افتد.
همچنین فعالیت این میکرو ارگانیزم ها سبب تولید میزان مشخصی از بیو گاز (عمدتا متان) شده که از طریق لوله خروجی از سپتیک تانک خارج می گردد.
در ادامه جهت زلال سازی و کلر زنی، پساب وارد قسمت دوم شده و با توجه به امکان وجود چربی ها در سطح، از قسمت میانی سپتیک تانک به واحد پذیرنده منتقل می گردد و معمولا در قسمت خروجی سپتیک تانک فرآیند کلر زنی انجام می پذیرد.
سپتیک تانک های تولیدی شرکت ناب زیست در دو شکل بتنی و پلی اتیلنی عرضه می گردد که با توجه به حجم ورودی پساب در اندازه های گوناگون و با قابلیت نصب پکینگ مدیا جهت افزایش راندمان و جلوگیری از عامل فرار لجن تولید می گردند.
سیستم های سپتیک تانک، ساختارهای تصفیه پساب های زیرزمینی هستند که معمولا در مناطق روستایی بدون سیستم های فاضلاب متمرکز استفاده می شوند. این مخازن ترکیبی از طبیعت و تکنولوژی اثبات شده برای تصفیه فاضلاب از لوله کشی خانگی تولید شده توسط حمام، تخلیه آشپزخانه و لباس های شسته شده می باشند.

یک سیستم سپتیک تانک معمولی شامل مخزن سپتیک و یک میدان تخلیه یا میدان جذب خاک می باشد. وظیفه مخزن سپتیک تانک، هضم مواد ارگانیک، جدا کردن مواد شناور (مانند روغن و گریس) و جامدات از فاضلاب است. این سیستم، مواد مایع (شناخته شده به عنوان پساب) را از مخزن سپتیک به یک سری از لوله های سوراخ شده به زمین مورد نظر انتقال می دهد، اتاق های شستشو و یا دیگر واحد های طراحی شده به آرامی خروجی پساب را به خاک و یا آب های سطحی تخلیه می کنند.
تصفیه فاضلاب در سپتیک تانک
فاضلاب پس از ورود به سپتیک تانک و به علت کاهش سرعت جریان هیدرولیکی، قسمتی از مواد معلق خود را بصورت ته نشینی از دست می دهد و از سوی دیگر خارج می گردد. درجه آلودگی فاضلاب خروجی از سپتیک تقریبا معادل درجه آلودگی فاضلاب خروجی از ته نشینی اولیه خواهد بود و درصد شکست بار آلی و حذف مواد آلاینده در سپتیک تانک ها رقم قابل توجهی نخواهد بود.
مواد ته نشین شده بصورت لجن در کف انباره به کمک باکتری های بی هوازی هضم می شوند بطوری که انباره هر دو سال یکبار نیاز به خالی کردن لجن خواهد داشت. سپتیک تانک برای تصفیه فاضلاب ساختمان ها و یا مجتمع های مسکونی کاربرد داشته و لازم به ذکر می باشد که امروزه این روش قابلیت لازم برای رسانیدن خروجی فاضلاب به استانداردهای محیط زیست را دارا نمی باشد.
در تانک سپتیک مواد جامد ته نشینی شده و مواد روغنی بصورت شناور در می آیند و لجن نیز در ته تانک انبار می شود که این لجن ها هم در دوسال یکبار از ته تانک لجن روبی می شوند. از آنجائیکه هیچگونه اعمالی از قبیل اختلاط، گرم کردن ، کنترل PH و غیره در این تانک ها انجام نمی گیرد لذا نمی توان از هضم کامل لجن در این تانک ها مطمئن بود. و باید آنزیم هایی جهت تسریع هضم فاضلاب به تانک افزوده نشود.
عمق مؤثر برای سپتیک تانک حداقل 120 سانتی متر است که همان ارتفاع سطح آزاد فاضلاب می باشد. و معمولا از سطح آزاد فاضلاب تا سقف نیز حدود 30تا40 سانتی متر فاصله در نظر گرفته می شود البته در تانکهای بظرفیت بزرگ که از نظر اقتصادی لازم است عمق مؤثر بیشتری در نظر گرفت ولی از نظر کار سپتیک تانک عمق مؤثر کمتر دارای بهره بهتری است. قسمت ورودی معمولا حجمش در حدود دو برابر قسمت دیگر است جریان فاضلاب بین دو قسمت یا بوسیله سرریز بوده و یا از بدنه دیوار داخلی به فاصله 30 سانتی متر تا 45 سانتی متر از سطح آزاد فاضلاب سوراخهایی به قطر 10سانتی متر و به فاصله محور تا محور برابر 30 سانتی متر در نظر می گیرند تا فاضلاب بین دو قسمت جریان داشته باشد اینکه قسمت ورودی حجم زیادتری دارد به دو دلیل است.

الف) تغییرات شدید فاضلاب را در طول شبانه روز تحمل کند بدین معنی که تا حدود از نوسانات سطحی فاضلاب جلوگیری کند.

ب) مقدار مواد جامدی که در این قسمت ته نشین می گردند بیشتر بوده لذا حجم بیشتری لازم می باشد.
طرز ساخت فضای داخل سپتیک تانک
جریان فاضلاب بین مخازن توسط لوله های با قطر 10 تا 15 سانتی متر برقرار می گردد، ممکن است این امر بوسیله سوراخ هایی که در دیواره جدا کننده به فاصله 30 تا 40 سانتی متر از سطح آزاد فاضلاب تعبیه می شوند انجام گیرد تا مواد شناور از انباره فاضلاب سرریز نشود. فاصله مرکز تا مرکز لوله ها و یا.
به منظور خروج گاز های ایجاد شده از تجزیه فاضلاب در فضای سپتیک، از لوله ای به قطر 10 سانتی متر استفاده می شود. برای جلوگیری از ایجاد مزاحمت توسط بو ارتفاع لوله تهویه را حداقل 1.5 متر بالاتر از ارتفاع بالاترین ساختمان در نظر می گیرند. همچنین برای جلوگیری از ورود و یا افتادن جانوران و پرندگان به لوله تهویه دو کار صورت می گیرد: یا در انتهای آن توری نصب می کنند و یا با نصب زانوی 90 درجه امتداد.
برای بازدید، تمیز کاری و تعمیر کردن تانک، تعبیه دریچه آدم رو ضروری است. به منظور جلوگیری از حرکت اغتشاشی فاضلاب ورودی که ممکن است موجب خروج کف ناشی از عمل تجزیه فاضلاب گردد از مانع استفاده می کنند. این مانع ممکن است با نصب سه راهی و تغییر جهت دادن لوله ورودی داخل تانک از حالت افقی به عمودی عملی گردد. معمولا انتهای لوله ورودی را حدود 30 سانتی متر و انتهای لوله خروجی فاضلاب را 45 سانتی متر پایین تر از سطح آزاد فاضلاب نصب می کنند.

با نصب دیواره در داخل فضای سپتیک تانک حجم آن را به دو قسمت تقسیم می کنند، بطوریکه حجم فضای مربوط به ورود فاضلاب دو برابر حجم فضای قسمت خروجی باشد.